Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS)
Jest to europejski znak jakości, przyznawany produktom noszącym tradycyjną nazwę, odnoszącą się do jego specyficznego charakteru lub tradycyjnie stosowaną dla tego produktu. Produkt z oznaczeniem GTS musi być wytwarzany z tradycyjnych surowców, według tradycyjnej, przekazywanej z pokolenia na pokolenie receptury lub tradycyjnymi metodami.
O oznaczenie GTS mogą ubiegać się produkty rolne przeznaczone do spożycia przez ludzi (płody ziemi, produkty pochodzące z hodowli, rybołówstwa oraz produkty pierwszego przetworzenia, wytworzone z tych produktów) lub środki spożywcze (m. in. piwo, napoje z ekstraktów roślinnych, czekolada, chleb, ciasto, ciastka, wyroby cukiernicze, makarony) a także gotowe dania.
Do tej pory oznaczeniem GTS wyróżniono w Polsce 10 produktów.
Polskie produkty z oznaczeniem GTS :
Półtorak staropolski tradycyjny
W polskiej tradycji wyróżniamy różne rodzaje miodów pitnych – zależnie od sposobu przygotowania brzeczki (czyli miodu pszczelego rozcieńczonego wodą) lub zastosowanych dodatków. Sycone, w których brzeczkę się gotuje i niesycone (naturalne) – niegotowane. Miody można też podzielić według dodatków użytych do zaprawiania brzeczki: miody naturalne, bez dodatków, owocowe – w których część wody zastąpiono sokiem, korzenno-ziołowe, przygotowane z dodatkiem przypraw oraz chmielowe, w których brzeczka została zaprawiona chmielem.
Dwójniak staropolski tradycyjny
W polskiej tradycji wyróżniamy różne rodzaje miodów pitnych – zależnie od sposobu przygotowania brzeczki (czyli miodu pszczelego rozcieńczonego wodą) lub zastosowanych dodatków. Sycone, w których brzeczkę się gotuje i niesycone (naturalne) – niegotowane. Miody można też podzielić według dodatków użytych do zaprawiania brzeczki: miody naturalne, bez dodatków, owocowe – w których część wody zastąpiono sokiem, korzenno-ziołowe, przygotowane z dodatkiem przypraw oraz chmielowe, w których brzeczka została zaprawiona chmielem.
Trójniak staropolski tradycyjny
W polskiej tradycji wyróżniamy różne rodzaje miodów pitnych – zależnie od sposobu przygotowania brzeczki (czyli miodu pszczelego rozcieńczonego wodą) lub zastosowanych dodatków. Sycone, w których brzeczkę się gotuje i niesycone (naturalne) – niegotowane. Miody można też podzielić według dodatków użytych do zaprawiania brzeczki: miody naturalne, bez dodatków, owocowe – w których część wody zastąpiono sokiem, korzenno-ziołowe, przygotowane z dodatkiem przypraw oraz chmielowe, w których brzeczka została zaprawiona chmielem.
Czwórniak staropolski tradycyjny
W polskiej tradycji wyróżniamy różne rodzaje miodów pitnych – zależnie od sposobu przygotowania brzeczki (czyli miodu pszczelego rozcieńczonego wodą) lub zastosowanych dodatków. Sycone, w których brzeczkę się gotuje i niesycone (naturalne) – niegotowane. Miody można też podzielić według dodatków użytych do zaprawiania brzeczki: miody naturalne, bez dodatków, owocowe – w których część wody zastąpiono sokiem, korzenno-ziołowe, przygotowane z dodatkiem przypraw oraz chmielowe, w których brzeczka została zaprawiona chmielem.
Kabanosy staropolskie
Kabanosy to jeden z najpopularniejszych rodzajów kiełbasy w Polsce. Są to cienkie długie batony suchej kiełbasy, odkręcone z jednej strony. Mają one suchą i równomiernie pomarszczoną powierzchnię. Z wierzchu są ciemnoczerwone z odcieniem wiśniowym. W przekroju widoczne są również mocno czerwone kawałki mięsa oraz jasne kawałki tłuszczu. Ich cechą charakterystyczną jest smak peklowanej i pieczonej wieprzowiny oraz lekki posmak wędzenia, kminku oraz pieprzu.
Kiełbasa jałowcowa staropolska wykonana jest z mięsa wieprzowego lub wieprzowego i wołowego, a nazwę swą zawdzięcza oczywiście owocom jałowca (Juniperus), którymi jest przyprawiony jej farsz. Sprzedawana jest w wiankach, na które składają się równomiernie pomarszczone batony. Mogą mieć one dwa rozmiary i gramatury: 32 mm średnicy i ok. 0,5 kg masy lub 36 mm średnicy i ok. 0,8 kg masy. Barwa kiełbasy jałowcowej staropolskiej jest ciemnobrązowa, charakterystyczna dla wędlin utrwalanych przez wędzenie. Jej powierzchnia jest sucha, równomiernie pomarszczona choć zarazem gładka.
Kiełbasa krakowska sucha staropolska to kiełbasa suszona, grubo rozdrobniona, z mięsa wieprzowego, peklowana na sucho, o długości batonów ok. 300 mm i średnicy 50 – 70 mm. Charakteryzuje się powierzchnią o barwie ciemnobrązowej i przekrojem o wyraźnie widocznych, większych kawałkach mięsa klasy I (stanowiącego 70% składu surowcowego) o barwie różowej do ciemnoróżowej, a pomiędzy nimi mięsem pozostałych klas o kolorze nieco jaśniejszym.
Kiełbasa myśliwska staropolska to suszona kiełbasa z mięsa wieprzowego, wyróżniająca się smakiem, kruchością, zapachem, kształtem, a także trwałością. Łatwo ją rozpoznać na pierwszy rzut oka, jest bowiem bardzo charakterystyczna: krótka, ciemnobrązowa (często ciemniejsza od większości kiełbas), o równomiernie pomarszczonej powierzchni. Sprzedawana jest w formie sierpowato wygiętych, podzielonych na parki batonów o długości ok. 15 cm i średnicy przekraczającej 32 mm. W przekroju dobrze widoczne są ciemniejsze i większe kawałki mięsa wieprzowego klasy I i jaśniejsze kawałki mięsa klasy II.
Olej rydzowy, po kilkudziesięciu latach zapomnienia, powoli wraca na nasze stoły – i bardzo dobrze. Po pierwsze, jest on integralną częścią naszej kulinarnej tradycji, po wtóre ma wyjątkowe walory smakowe i prozdrowotne. Ten klarowny, przejrzysty olej o niewielkiej zawartości osadu na dnie, wytwarzany jest z rośliny o nazwie lnianka siewna, której ludowa nazwa brzmi „rydz”, „rydzyk”, „ryżyk” lub też, choć rzadziej, „lennica”. W zależności od tego, czy chodzi o lniankę jarą czy ozimą, barwa oleju waha się od złocistej do czerwono-brunatnej.
Pierekaczewnik
Przejeżdżając przez wioskę Kruszyniany na Podlasiu nie można się nie zatrzymać, by skosztować tatarskiego pieroga, pierekaczewnika GTS. Ciasto na pierekaczewnik robi się z mąki tortowej, soli, żółtek jaj kurzych, wody i odrobiny oleju. Składniki łączy się i wyrabia ręcznie, aż powstanie elastyczna masa. Jednak największa praca dopiero przed nami: ciasto trzeba podzielić na sześć równych części, a następnie każdą porcję rozwałkować na płat o średnicy aż 70 cm i grubości 1 mm, a potem jeszcze rozciągnąć ręcznie, by warstwa była prawie przezroczysta, ale bez dziur i pęknięć.